Danh mục Phân loại xanh – Nền tảng thúc đẩy Tài chính Xanh tại Việt Nam

1. Giới thiệu về Danh mục Phân loại Xanh

Danh mục Phân loại Xanh là bộ tiêu chí quốc gia đầu tiên được xây dựng nhằm xác định và sàng lọc các dự án đầu tư xanh — đủ điều kiện để được cấp tín dụng xanh (TDX) hoặc phát hành trái phiếu xanh (TPX). PLX là bước tiến quan trọng giúp hình thành thị trường tài chính xanh minh bạch, hiệu quả và phù hợp với cam kết Net Zero của Việt Nam vào năm 2050.

Danh mục Phân loại Xanh - Nền tảng thúc đẩy Tín dụng xanh Việt Nam

2. Cơ sở pháp lý hình thành Phân loại Xanh

Luật Bảo vệ Môi trường 2020: lần đầu tiên đưa khái niệm tín dụng xanh và trái phiếu xanh vào khung pháp luật Việt Nam.
Nghị định 08/2022/NĐ-CP: Cụ thể hóa cơ chế khuyến khích cấp tín dụng xanh, phát hành trái phiếu xanh, và xây dựng tiêu chí môi trường.
Quyết định 21/2025/QĐ-TTg (ban hành ngày 4/7/2025): Chính thức công bố Danh mục Phân loại Xanh quốc gia, gồm 45 lĩnh vực thuộc 7 nhóm ngành.

Các Văn bản này được xem là nền tảng pháp lý trọng yếu, định hướng toàn bộ hoạt động tài chính xanh tại Việt Nam.

7 Nhóm Ngành được quy định trong Danh mục Phân loại Xanh của Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg

3. Mục tiêu và vai trò của Danh mục Phân loại Xanh

Xác định, sàng lọc và xác nhận các dự án đáp ứng tiêu chí môi trường.
Hỗ trợ doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn ưu đãi từ các ngân hàng thương mại hoặc quỹ quốc tế.
Thúc đẩy hình thành thị trường tài chính xanh minh bạch, đồng bộ và bền vững.
Tạo công cụ thống nhất cho hệ thống ngân hàng trong đánh giá, báo cáo và giám sát hoạt động tín dụng xanh.

4. Quy định chính của Quyết định 21/2025/QĐ-TTg

Quyết định này quy định rõ:

(i) Các tiêu chí môi trường đối với dự án được cấp TDX, phát hành TPX.
(ii) Thủ tục xác nhận dự án thuộc Danh mục Phân loại Xanh.
Đối tượng áp dụng:
- Chủ dự án có nhu cầu được hưởng ưu đãi tín dụng xanh hoặc phát hành TPX.
- Các tổ chức tín dụng, chi nhánh ngân hàng nước ngoài tại Việt Nam.
- Các cơ quan, tổ chức và cá nhân có liên quan đến thẩm định, xác nhận và hỗ trợ chính sách xanh.

Ngoài ra, Quyết định khuyến khích các ngân hàng tự áp dụng bộ tiêu chí này trong việc xác định và cấp tín dụng xanh, phù hợp với quy định pháp luật và chiến lược nội bộ của từng tổ chức.

Vị trí của Danh mục PLX trong phát triển bền vững (Ảnh: Internet)

5. Tiêu chí môi trường đối với dự án đầu tư thuộc danh mục Phân loại Xanh

Theo quy định, dự án đầu tư được xác nhận thuộc danh mục phân loại xanh phải đáp ứng 2 tiêu chí sau:

- Có quyết định phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc giấy phép môi trường hoặc đăng ký môi trường theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường, trừ dự án đầu tư được miễn thủ tục môi trường theo quy định của pháp luật.

- Thuộc lĩnh vực bảo vệ môi trường hoặc mang lại lợi ích về môi trường và đáp ứng các yêu cầu quy định tại Phụ lục I Quyết định số 21/2025/QĐ-TTg.

6. Hình thức xác nhận dự án xanh

Theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg, có hai hình thức xác nhận dự án xanh:

Cơ quan nhà nước: Có thẩm quyền thẩm định, phê duyệt kết quả thẩm định báo cáo đánh giá tác động môi trường hoặc cấp giấy phép môi trường đối với dự án đầu tư theo quy định của pháp luật về bảo vệ môi trường.
Tổ chức xác nhận độc lập, gồm:
Tổ chức Kinh doanh dịch vụ đánh giá sự phù hợp hoặc có chức năng đánh giá sự phù hợp theo quy định của pháp luật;
Tổ chức kinh doanh dịch vụ Kiểm toán.

Tổ chức xác nhận độc lập này cần có hệ thống quản lý và năng lực hoạt động đáp ứng một trong các yêu cầu như: Tiêu chuẩn quốc gia TCVN ISO/IEC 17029:2020 hoặc Tiêu chuẩn quốc tế ISO/IEC 17029:2019 về đánh giá sự phù hợp; Chuẩn mực Việt Nam về hợp đồng dịch vụ đảm bảo số 3000 - Hợp đồng dịch vụ đảm bảo ngoài dịch vụ kiểm toán và soát xét thông tin tài chính quá khứ hoặc Chuẩn mực Quốc tế về dịch vụ đảm bảo (ISAE 3000) hoặc các chuẩn mực sửa đổi, bổ sung, thay thế được cơ quan có thẩm quyền của Việt Nam ban hành theo quy định của pháp luật.

Các cơ chế này giúp tăng tính minh bạch, giảm xung đột lợi ích và đảm bảo tính khách quan trong đánh giá dự án xanh.

7. Cơ hội và tác động đối với tổ chức tín dụng

Danh mục PLX giúp các ngân hàng và tổ chức tín dụng:

Có cơ sở pháp lý rõ ràng để xác định dự án xanh đủ điều kiện cấp vốn.
Chuẩn hóa quy trình thẩm định, đánh giá rủi ro và báo cáo hoạt động tín dụng xanh.
Tăng khả năng huy động nguồn vốn quốc tế, đặc biệt từ các quỹ ESG, GCF, hoặc ADB.
Nâng cao uy tín và hình ảnh ngân hàng trong chiến lược phát triển bền vững.

8. Trách nhiệm và cơ hội cho doanh nghiệp

Đối với doanh nghiệp, PLX mang lại cơ hội tiếp cận nguồn vốn ưu đãi, nhưng cũng đặt ra yêu cầu cao hơn về tuân thủ và minh bạch:

Nắm rõ tiêu chí môi trường và quy trình xác nhận dự án.
Chuẩn bị hồ sơ minh bạch, báo cáo ĐTM và chứng nhận của bên thứ ba.
Đào tạo đội ngũ chuyên trách về môi trường, ESG và quản trị xanh.
Chủ động cập nhật quy định để tận dụng ưu đãi lãi suất và hỗ trợ chính sách Nhà nước.

9. Chính sách ưu đãi của Nhà nước

Theo Nghị quyết 139/2025/NQ-CP (ngày 17/5/2025):

Ngân hàng Nhà nước trình Chính phủ chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án xanh qua hệ thống ngân hàng thương mại.
Bộ Tài chính triển khai gói hỗ trợ lãi suất tương tự thông qua các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, dành cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân.
Các gói hỗ trợ nhằm kích thích mạnh mẽ khu vực tư nhân tham gia kinh tế xanh và tuần hoàn.

10. Thách thức trong triển khai Danh mục Phân loại Xanh

Cần phối hợp chặt chẽ giữa các bên: chủ dự án, ngân hàng, cơ quan quản lý, tổ chức xác nhận độc lập.
Thiếu nguồn nhân lực am hiểu tiêu chí xanh và kỹ năng thẩm định.
Cần chuẩn hóa dữ liệu, báo cáo và quy trình xác nhận để bảo đảm tính minh bạch, tránh “greenwashing”.
Doanh nghiệp cần thời gian để thích ứng với tiêu chuẩn môi trường mới và hệ thống báo cáo ESG.

11. Câu hỏi thường gặp (FAQ) về Danh mục Phân loại Xanh

- Danh mục Phân loại Xanh (PLX) là gì?

Danh mục Phân loại Xanh là bộ tiêu chí môi trường quốc gia do Chính phủ Việt Nam ban hành theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg. PLX được dùng để xác định, sàng lọc và chứng nhận các dự án đủ điều kiện được cấp tín dụng xanh (TDX) hoặc phát hành trái phiếu xanh (TPX). Đây là nền tảng quan trọng thúc đẩy hình thành thị trường tài chính xanh minh bạch và bền vững.

- PLX áp dụng cho những đối tượng nào?

Theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg, PLX được áp dụng cho:

Chủ dự án đầu tư muốn tiếp cận vốn vay hoặc phát hành TPX.
Tổ chức tín dụng, ngân hàng thương mại, chi nhánh ngân hàng nước ngoài thực hiện chính sách ưu đãi xanh.
Cơ quan nhà nước, tổ chức xác nhận độc lập và các cá nhân liên quan đến việc thẩm định, phê duyệt và xác nhận dự án xanh.

- Dự án được xác nhận “xanh” bằng cách nào?

Có hai hình thức xác nhận dự án xanh:

Cơ quan nhà nước có thẩm quyền phê duyệt báo cáo đánh giá tác động môi trường (ĐTM) hoặc cấp giấy phép môi trường;
Tổ chức xác nhận độc lập như đơn vị kiểm toán, tổ chức đánh giá sự phù hợp, hoặc tổ chức đạt chuẩn TCVN ISO/IEC 17029:2020 hay ISO/IEC 17029:2019.

- Danh mục PLX mang lại lợi ích gì cho ngân hàng và doanh nghiệp?

Đối với ngân hàng: PLX giúp chuẩn hóa tiêu chí cấp vốn, giảm rủi ro và tăng khả năng huy động nguồn vốn xanh quốc tế (IFC, ADB, GCF…).
Đối với doanh nghiệp: PLX mở ra cơ hội tiếp cận tín dụng ưu đãi, lãi suất thấp, kỳ hạn dài, đồng thời nâng cao uy tín thương hiệu và khả năng cạnh tranh xanh.

- Doanh nghiệp cần chuẩn bị gì để được hưởng ưu đãi tín dụng xanh?

Hồ sơ dự án chi tiết, có kế hoạch đầu tư và hiệu quả môi trường rõ ràng.
Báo cáo ĐTM được phê duyệt hợp lệ.
Báo cáo tài chính minh bạch, chứng minh năng lực trả nợ.
Cam kết thực hiện ESG hoặc chứng nhận xanh (nếu có).
Dự án nằm trong Danh mục Phân loại Xanh (PLX) theo Quyết định 21/2025/QĐ-TTg.

- Nhà nước có chính sách ưu đãi nào cho các dự án xanh?

Theo Nghị quyết 139/2025/NQ-CP, Chính phủ giao:

Ngân hàng Nhà nước Việt Nam ban hành chính sách hỗ trợ lãi suất 2%/năm cho các dự án xanh thông qua hệ thống ngân hàng thương mại.
Bộ Tài chính triển khai gói hỗ trợ tương tự qua các quỹ tài chính Nhà nước ngoài ngân sách, áp dụng cho doanh nghiệp tư nhân, hộ kinh doanh và cá nhân đầu tư dự án xanh, tuần hoàn hoặc ESG.

Kết luận: Bước tiến chiến lược hướng tới Tài chính Xanh quốc gia

Danh mục Phân loại Xanh không chỉ là công cụ quản lý, mà là bước ngoặt chiến lược trong hành trình phát triển tài chính xanh Việt Nam. Việc thống nhất tiêu chí và cơ chế xác nhận giúp:

Doanh nghiệp dễ dàng tiếp cận vốn ưu đãi.
Ngân hàng quản lý rủi ro tốt hơn, tăng minh bạch hệ thống.
Chính phủ hiện thực hóa cam kết Net Zero 2050.

Đây là thời điểm thích hợp để các ngân hàng, doanh nghiệp và nhà đầu tư cùng hành động, chung tay xây dựng một nền kinh tế xanh, bền vững và hội nhập quốc tế.

Xem thêm thông tin về tín dụng xanh tại: Tín dụng xanh: Cơ hội, Chính sách và Hướng tiếp cận ưu đãi cho doanh nghiệp Việt Nam (2025)

Nguồn tham khảo:

Quyết định 21/2025/QĐ-TTg ngày 4/7/2025 – Quy định tiêu chí môi trường và xác nhận dự án thuộc Danh mục Phân loại Xanh.
Luật Bảo vệ Môi trường 2020.
Nghị định 08/2022/NĐ-CP của Chính phủ.
Nghị quyết 139/2025/NQ-CP ngày 17/5/2025.
Ngân hàng Nhà nước Việt Nam.

XEM THÊM THÔNG TIN CHI TIẾT TẠI ĐÂY

Ms. Vân Nguyễn

Số điện thoại/Zalo: 0988 382 242

Zalo: zalo.me/84988382242

Email: van.nguyen@ahead.com.vn

Ms. Hà

Số điện thoại/Zalo: 0982024173

Zalo: https://zalo.me/0982024173

Email: info@ahead.com.vn

Văn phòng AHEAD

Hà Nội: Số 18 Tam Trinh, Phường Bạch Mai, Thành phố Hà Nội.

Đà Nẵng: Số 498 Bùi Trang Chước, Phường Hội An Tây, Thành phố Đà Nẵng.

Hồ Chí Minh: Số 8/29 Hoàng Hoa Thám, Phường Gia Định, Thành phố Hồ Chí Minh.